Σκοπός των διαιτητικών προσαρμογών στη περίπτωση της γαστροπάρεσης είναι η μείωση των συμπτωμάτων και η δεπίτευξη επαρκούς διατροφικής.
Οι διατροφικοί στόχοι είναι:
- Η διατήρηση της ενυδάτωσης
- Η παροχή θερμίδων (δηλ. μακροθρεπτικών συστατικών) με την ταυτόχρονη κάλυψη των πρωτεϊνικών αναγκών
- Η κάλυψη μικροθρεπτικών συστατικών (δηλ. βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων)
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι: Οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί και αυτό που λειτουργεί για ένα άτομο μπορεί να μην λειτουργεί για κάποιο άλλο. Τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλουν από μέρα σε μέρα- μπορεί να έχετε “καλές” ημέρες και “κακές” ημέρες. Όταν τα συμπτώματα είναι ενεργά παραμείνετε με μια δίαιτα με ελαφρά και μαλακά τρόφιμα.
Οι ακόλουθες προτάσεις μπορούν να σας βοηθήσουν να ελαχιστοποιήσετε τα συμπτώματα:
- Πίνετε αρκετά υγρά για να αποφύγετε την αφυδάτωση. Η αφυδάτωση μπορεί να αυξήσει τα συμπτώματα της ναυτίας. Πιείτε υγρά σταθερά καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας- μην καταπίνετε. Για τους περισσότερους ενήλικες, οι ανάγκες σε υγρά είναι 6-10 φλιτζάνια ή 1500-2400 ml την ημέρα. Οι ανάγκες σας σε υγρά είναι 1200 με 1500ml.
- Τρώτε μικρά, συχνά γεύματα. Τα μικρά γεύματα (5-6 ή περισσότερα την ημέρα) προκαλούν λιγότερα συμπτώματα από ό,τι τα μεγάλα γεύματα.
- Τρώτε πρώτα θρεπτικές τροφές πριν χορτάσετε με σνακ ή κενές θερμίδες. Μερικοί άνθρωποι διαπιστώνουν ότι ανέχονται καλύτερα τις στερεές τροφές νωρίτερα μέσα στην ημέρα. Ξεκινήστε με στερεά νωρίτερα μέσα στην ημέρα και τελειώστε με ελαφριά ή υγρό γεύμα το βράδυ.
- Μειώστε την πρόσληψη λίπους. Το λίπος επιβραδύνει φυσικά την κένωση του στομάχου. Καταναλώνοντας τρόφιμα που φέρουν την ένδειξη “χαμηλών λιπαρών”, “μη λιπαρά” ή “χωρίς λιπαρά” μπορεί να βοηθήσουν στα συμπτώματα. Αποφύγετε όλα τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, καθώς και τα τηγανητά. Τα υγρά λιπαρά σε ποτά, ωστόσο, είναι συχνά ανεκτά και ενθαρρύνονται εάν αντιμετωπίζετε ακούσια απώλεια βάρους. Υγρό λίπος ( = λίπη και έλαια που παραμένουν υγρά ακόμη και όταν διατηρούνται στο ψυγείο) όπως τα φυτικά έλαια, η κρέμα γάλακτος, η μη γαλακτοκομική κρέμα γάλακτος, το μισό και μισό γάλα.
- Μειώστε την πρόσληψη φυτικών ινών. Οι φυτικές ίνες επιβραδύνουν την κένωση του στομάχου. Τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες πρέπει να αποφεύγονται επειδή μπορεί να παραμείνουν στο στομάχι σας ή μπορεί να προκαλέσουν σχηματισμό φυτοπιλημάτων. Ένα φυτοπίλημα είναι ένα μείγμα τροφής ινών που μπορεί να προκαλέσει απόφραξη στο στομάχι σας και να το εμποδίσει να αδειάσει καλά.
- Μασήστε καλά τις τροφές. Μασήστε όλες τις τροφές μέχρι να γίνουν πουρές πατάτας ή πουτίγκα. Στερεές τροφές όπως κρέας μπορούν να γίνουν ανεκτές αν είναι αλεσμένες ή πολτοποιημένες. Εάν πρέπει να πολτοποιήσετε το φαγητό σας, σκεφτείτε ότι πολλά τρόφιμα μπορούν να ρευστοποιηθούν σε μπλέντερ ή επεξεργαστή τροφίμων, αλλά τα στερεά τρόφιμα θα πρέπει να κοπούν σε κομμάτια και να αραιωθούν με κάποιο είδος υγρού. Ακολουθούν ορισμένες προτάσεις:
- Κρέατα, ψάρια, πουλερικά: Χτυπήστε με ζωμούς, νερό, γάλα, λαχανικά ή χυμό λαχανικών, ντομάτα σάλτσα ντομάτας, ή άλλες σάλτσες της αρεσκείας σας.
- Αμυλούχα (πατάτες, ζυμαρικά): Ανακατεύετε τα αμυλούχα υλικά με το μείγμα και τα ζυμαρικά: Αναμειγνύονται με νερό, χυμό ντομάτας, ζωμούς ή στραγγισμένα λαχανικά για μωρά.
- Φρούτα: Ανακατέψτε με τους ίδιους τους χυμούς τους, άλλους χυμούς φρούτων ή στραγγισμένα φρούτα μωρών.
- Μικτά πιάτα (όπως λαζάνια, μακαρόνια με τυρί, σπαγγέτι): Προσθέστε επαρκή υγρό της επιλογής σας, ανακατέψτε καλά και σουρώστε εάν είναι απαραίτητο.
- Εάν δεν έχετε μπλέντερ, οι στραγγιστές παιδικές τροφές λειτουργούν και μπορούν να αραιωθούν ανάλογα με τις ανάγκες με γάλα, γάλα σόγιας, γάλα ρυζιού, ζωμό κ.λπ.
- Καθαρίζετε πάντα το μπλέντερ σας μετά από κάθε γεύμα: αποσυναρμολογήστε, ξεβιδώστε τη βάση και τη λεπίδα του μπλέντερ και πλύνετε, καθώς συσσωρεύονται τροφές.
- Στα γεύματα, πάρτε πολτοποιημένες τροφές και υγρά συμπληρώματα πριν από τον καφέ, το τσάι ή τα ανθρακούχα ποτά.
- Να κάθεστε όρθιοι ενώ τρώτε και για τουλάχιστον 1 ώρα μετά το τέλος του γεύματός σας- μην ξαπλώνετε.
- Εάν έχετε διαβήτη, διατηρήστε το σάκχαρο στο αίμα σας υπό έλεγχο. Καλέστε το γιατρό σας για οποιαδήποτε απορία ή ανησυχίες και συνεργαστείτε με τον εγγεγραμμένο διαιτολόγο σας για να ακολουθήσετε έναν προϋπολογισμό υδατανθράκων για την ημέρα. Η διατήρηση των σακχάρων του αίματός σας σε εύρος στόχων (πριν και μετά τα γεύματα) μπορεί να μειώσει τη γαστροπάρεση και τα επιμέρους προβλήματα που επιφέρει. Τα υψηλά σάκχαρα στο αίμα παρεμβαίνουν άμεσα στη φυσιολογική κένωση του στομάχου.
- Το αλκοόλ θα πρέπει να αποφεύγεται, καθώς μπορεί επίσης να επηρεάσει τη γαστρική κένωση.
- Η άσκηση έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την κένωση του στομάχου σε υγιή άτομα και μπορεί να βελτιώσει συμπτώματα. Συνιστάται το περπάτημα μετά τα γεύματα.
Ποιες είναι κάποιες τροφές που μπορεί να θέλω να αποφύγω;
Σε γενικές γραμμές, μπορεί να θέλετε να αποφύγετε τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε
- Φυτικές ίνες. Αποφεύγετε τους σπόρους, τις φλούδες και τις μεμβράνες των φρούτων και των λαχανικών, όπως η αφαίρεση της φλούδας από ένα μήλο ή η κατανάλωση μηλόπιτας, θα μειώσει την πρόσληψη φυτικών ινών. Επίσης, το καλό μαγείρεμα των λαχανικών, μέχρι να μαλακώσουν, θα τα κάνει επίσης πιο εύπεπτα.
- Λίπος
Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες:
- όσπρια/αποξηραμένα φασόλια
- ψωμί και δημητριακά ολικής άλεσης
- ξηροί καρποί και σπόροι
- αποξηραμένα φρούτα
- ωμά φρούτα
- ωμά λαχανικά
- λαχανικά με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, όπως καλαμπόκι, αρακάς, μπρόκολο
- λαχανάκια βρυξελλών και λάχανο
Αποφύγετε τροφές, όπως σύκα, σταφίδες, τα μούρα, τα μήλα, οι καρύδες, τα φραγκόσυκα, τα λαχανάκια Βρυξελλών, πράσινα φασόλια, καλαμπόκι, όσπρια, φλούδες πατάτας, φλούδες ντομάτας, σπόροι και λάχανο τουρσί.
Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος:
- Τηγανητά
- Λιπαρά κομμάτια ή υποκατάστατα κρέατος όπως μπέικον, σαλάμι, παριζάκι, λουκάνικα
- Ξηροί Καρποί
Πιο αναλυτικά τα τρόφιμα περιγράφονται στον παρακάτω πίνακα:
| Κατηγορία τροφίμου | Κατανάλωση | Αποφυγή |
| Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα | Επιλέξτε χωρίς λιπαρά ή με χαμηλά λιπαρά/μειωμένα λιπαρά εκδοχές: γάλα, γιαούρτι, πουτίγκα,
τυρί cottage, τυριά, ξινή κρέμα και τυρί κρέμα |
2% ή πλήρες γάλα,
λιπαρά τυριά, κανονικό γιαούρτι και πουτίγκες, ξινή κρέμα, τυρί κρέμα Γαλακτοκομικά προϊόντα με μούρα, ξηρούς καρπούς, σπόρους |
| Φρούτα | Χυμοί φρούτων, κονσερβοποιημένα φρούτα χωρίς φλούδες
(σάλτσα μήλου, ροδάκινα, αχλάδια), μανταρίνια ή κονσερβοποιημένα τμήματα πορτοκαλιού ή γκρέιπφρουτ χωρίς μεμβράνες, πεπόνι/καρούζι χωρίς σπόρους, ώριμη μπανάνα. Μαγειρεμένα φρούτα με φλούδα – όπως όπως ψημένα μήλα ή αχλάδια. |
Όλα τα ωμά και αποξηραμένα φρούτα, κονσερβοποιημένα φρούτα με φλούδες (βερίκοκα, κεράσια, δαμάσκηνα,
βατόμουρα, κοκτέιλ φρούτων, πορτοκάλια, γκρέιπφρουτ, ανανάς, σύκα, βατόμουρα, μήλα, φράουλες, ακτινίδια, καρύδα) |
| Κρέας και υποκατάστατα κρέατος | Αυγά και ασπράδια αυγών,
πουλερικά χωρίς πέτσα, άπαχο ψάρι, άπαχο μοσχάρι, άπαχο χοιρινό, άπαχο μοσχαρίσιο κρέας, άπαχο αρνί πολτοποιημένα φασόλια: π.χ. άπαχα φασόλια, ή μαγειρεμένες φακές ή αρακάς πολτοποιημένα σε σούπα ή χούμους- δοκιμάστε μικρές ποσότητες για ανοχή |
Μπέικον, λουκάνικο, , σαλάμι, καυτερό
λουκάνικα, συκώτι χήνας, πάπια, κονσερβοποιημένο μοσχάρι, παϊδάκια, κρέατα οργάνων, ψάρια συσκευασμένα σε λάδι, κανονικό ινώδη κρέατα (μπριζόλες, ψητά, μπριζόλες), φασόλια σόγιας, φάβα, μαυρομάτικα φασόλια, μαύρα φασόλια, φακές
|
| Δημητριακά | Λευκό ψωμί, δημητριακά χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες (</=
2 gm φυτικών ινών ανά μερίδα), κρέμα γάλακτος Σιτάρι, πλιγούρι, ζυμαρικά, λευκό ρύζι, κράκερ με χαμηλά λιπαρά και λίγες φυτικές ίνες, ψωμιά χωρίς σπόρους, ψωμάκια ή κράκερ- κουλούρια, κέικ ρυζιού. |
Πλιγούρι, βρόμη, ολικής άλεσης προϊόντα
δημητριακά πίτουρου, δημητριακά, κράκερς ολικής άλεσης, τηγανητή ζύμη, ή παχιά κρούστα πίτσας δεν είναι συχνά ανεκτά και θα πρέπει να αποφεύγονται. |
| Λαχανικά | Χυμός ντομάτας, καλομαγειρεμένα λαχανικά χωρίς φλούδες ή πουρές λαχανικών (κολοκύθα, παντζάρια, καρότα, μανιτάρια, πατάτες, σπανάκι, σάλτσα τομάτας, γλυκοπατάτες), πράσα, κρεμμύδια, ψητές πιπεριές χωρίς πέτσα, καλά μαγειρεμένο και πολτοποιημένο κουνουπίδι, άκρες σπαραγγιών, ψιλοκομμένο κρεμμύδι, πολτοποιημένο αβοκάντο | Όλα τα ωμά λαχανικά, μαγειρεμένα λαχανικά
με φλούδες, μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, λάχανο, σέλινο, καλαμπόκι, μελιτζάνα, κρεμμύδια, μπιζέλια, πιπεριές, λοβοί μπιζελιού, φλούδες πατάτας, ντομάτα με φλούδα, κοτσάνια σπαραγγιών |
Πρότυπο διαιτητικό πλάνο
Πρωινό: 1 φέτα λευκό ψωμί και 1 κουταλιά της σούπας φυστικοβούτυρο, ½ φλιτζάνι αποβουτυρωμένο γάλα, ½ φλιτζάνι χυμό
Ή 1 τοστ με τυρί χαμηλών λιπαρών, ½ φρούτο αποφλοιωμένο, ½ κεσεδάκι γιαούρτι
Ή ½ φλιτζάνι κονσερβοποιημένα φρούτα (χωρίς εσπεριδοειδή), ½ έως ¾ φλιτζανιού δημητριακά (μουλιασμένα), 1 μικρή τηγανίτα με 1 κουταλάκι του γλυκού μαργαρίνη/ελαιόλαδο, 1 ζελέ, ½ φλιτζάνι γάλα (αποβουτυρωμένο), 1 κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη
Σνακ: γιαούρτι χαμηλών λιπαρών και ½ μπανάνα
Ή 2 κρακεράκια με 1 κ.γ. κρεμώδες φυστικοβούτυρο, 1 ζελέ, 1 φλιτζάνι τσάι
Μεσημεριανό: 1 φλιτζάνι ζυμαρικά, 1 κουταλιά της σούπας τυρί παρμεζάνα χωρίς λιπαρά , ½ φλιτζάνι σάλτσα τομάτας,1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο
Ή ½ σάντουιτς γαλοπούλας με 1 κουταλιά της σούπας μαγιονέζα χαμηλών λιπαρών με ½ φλιτζάνι κοτόσουπα
Ή ½ φλιτζάνι τονοσαλάτα (χωρίς ωμά λαχανικά), 1 φέτα ψωμί λευκό, ½ φλιτζάνι χυμό φρούτων (χωρίς εσπεριδοειδή), 1 ζελέ
Σνακ: φρυγανιές και ¼ φλιτζανιού τυρί cottage χαμηλών λιπαρών
Ή smoothie φρούτων/λαχανικών
Δείπνο: κοτόπουλο ή μοσχάρι ή χοιρινό ή ψάρι ή χωρίς πέτσα, ½ φλιτζάνι μαγειρεμένα λαχανικά και ½ φλιτζάνι μαγειρεμένος πουρέ πατάτας χωρίς φλούδα ή μακαρόνια ή ρύζι ή κριθαράκι, 2 κουταλάκια του γλυκού ελαιόλαδο, 1/3 φλιτζίνι μαγειρεμένα καρότα.
Προ του ύπνου: ½ φλιτζάνι γάλα ή ½ κεσεδάκι γιαούρτι
Ή ½ φλιτζάνι τσάι με 1 κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη
Πως θα φτιάξω smoothie;
Smoothie γιαουρτιού. Θα χρειαστώ :
- 1 ώριμη μεσαία μπανάνα ή 1 φλιτζάνι κομπόστα φρούτου
- 1 φλιτζάνι εμπλουτισμένο γάλα (ή γάλα σόγιας)
- 1 φλιτζάνι γιαούρτι βανίλιας (ή άλλη γεύση επιλογής)
- 1-2 κουταλιές της σούπας ζάχαρη άχνη/κρυσταλλική
- ½ φλιτζάνι παγάκια
– Κόψτε τα φρούτα σε κομμάτια. Συνδυάστε όλα τα συστατικά εκτός από τον πάγο σε ένα μπλέντερ μέχρι να γίνουν λεία/ ομογενοποιημένα. Προσθέστε πάγο, ένα κύβο τη φορά. Χτυπήστε το μείγμα μέχρι ομογενοποιηθεί πλήρως.
Θερμίδες: ˜500 Πρωτεΐνη: ˜22 γραμμάρια
Smoothie φράουλα. Θα χρειαστώ:
- 1 κουταλιά της σούπας σιρόπι φράουλας ή άλλο αρωματικό
- ½ φλιτζάνι γιαούρτι βανίλιας
- ½ φλιτζάνι εμπλουτισμένο γάλα
- ¼ φλιτζάνι χυμό πορτοκαλιού
- Βανίλια
Θερμίδες: ˜250 Πρωτεΐνη: ˜13 γραμμάρια
Πως θα φτιάξω milk-shakes;
Οι ακόλουθες συνταγές πρέπει να καταναλώνονται ΜΟΝΟ εάν μπορείτε να ανεχτείτε τα υγρά λιπαρά. Εκτός αν ορίζεται διαφορετικά, αναμείξτε όλα τα συστατικά μαζί σε ένα μπλέντερ μέχρι να γίνουν λεία/ομογενοποιημένα.
Shake φράουλα μπανάνα χωρίς λακτόζη. Θα χρειαστώ:
- 1 μπανάνα
- ½ φλιτζάνι γάλα σόγιας Ή αμυγδάλου
- ¼ φλιτζάνι παστεριωμένο υγρό υποκατάστατο αυγού ή αυγό
- ή 2 κουταλιές της σούπας σκόνη πρωτεΐνης σόγιας
- 2 ή περισσότερες κουταλιές της σούπας σιρόπι φράουλας
Θερμίδες: ˜300 Πρωτεΐνη: ˜11 γραμμάρια
Κρεμώδες shake μπανάνας με φυστικοβούτυρο. Θα χρειαστώ:
- 2 κουταλιές της σούπας κρεμώδες φυστικοβούτυρο
- 1 φλιτζάνι παγωμένο εμπλουτισμένο γάλα
- ½ μαλακή μπανάνα
- ½ φλιτζάνι παγωτό
Θερμίδες: ˜550 Πρωτεΐνη: ˜27 γραμμάρια
